Glitters in make-up veroveren al jaren de schoonheidsmarkt met een sprankelend effect dat elke look opfleurt. Toch groeit de bezorgdheid rondom de aanwezigheid van nanodeeltjes in deze glitters, die potentieel schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Recent onderzoek wijst uit dat vele cosmeticaproducten met glitters nanodeeltjes bevatten, zonder dat dit duidelijk wordt vermeld op de verpakking. Dit roept vragen op over de veiligheid en regelgeving van deze populaire make-up ingrediënten.
Nanodeeltjes in cosmetica: wat is het precies?
Nanodeeltjes zijn extreem kleine deeltjes, duizenden keren kleiner dan een menselijke haar, die vaak gebruikt worden in cosmetica om producten een betere werking of afwerking te geven. In make-up en glitters zorgen ze bijvoorbeeld voor een intensere glans en een zachtere textuur. De nanotechnologie maakt het mogelijk deze deeltjes zó klein te fabriceren dat ze diep in de huid kunnen doordringen. Dit verhoogt het risico op gezondheidsproblemen, omdat deze minuscule deeltjes moeilijk door het lichaam af te breken zijn. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van polyethyleentereftalaat (PET), een kunststof dat als basis kan dienen voor cosmetische glitterdeeltjes. Hoewel PET in zijn gewone vorm als veilig wordt beschouwd, brengt de nanoformaat mogelijk andere risico’s met zich mee die nog onvoldoende zijn onderzocht.
Cosmetica met nanodeeltjes worden vaak niet als zodanig op het etiket vermeld, wat leidt tot een gebrek aan bewustwording bij consumenten. Studies zoals die van het onderzoeksinstituut RIKILT tonen aan dat van vijftien getestte producten acht nanodeeltjes bevatten zonder waarschuwing op de verpakking. Dit roept vragen op over transparantie en consumentenveiligheid, vooral omdat nanodeeltjes door hun kleine omvang in de cellen kunnen doordringen en daar mogelijk schadelijke effecten veroorzaken.
De Europese Commissie heeft in reactie op deze zorgen een handleiding opgesteld om de risico’s bij het gebruik van nanodeeltjes in cosmetica beter in kaart te brengen. Deze richtlijnen zijn sinds oktober 2019 van kracht en worden in 2025 nog steeds geactualiseerd om de snelle ontwikkelingen in nanotechnologie bij te houden. Ondanks deze regelgeving blijft er onduidelijkheid bestaan over welke nanomaterialen daadwerkelijk veilig zijn en welke niet.
De mogelijke gevaren van nanodeeltjes in glitters
De belangrijkste zorg rondom nanodeeltjes in glitters is hun potentieel gevaarlijke impact op de gezondheid. Doordat deze deeltjes zo klein zijn, kunnen ze via beschadigde huid, slijmvliezen of ingeademde deeltjes in de longen terechtkomen en zelfs de bloedbaan binnendringen. Langdurige blootstelling aan sommige nanodeeltjes kan ontstekingen veroorzaken en het immuunsysteem verstoren. Bij make-upgebruik is het risico nog groter omdat glitters rond de ogen en lippen worden aangebracht, plekken met dunne en gevoelige huid.
Onderzoekers waarschuwen dat sommige nanodeeltjes kunnen leiden tot celbeschadiging en mogelijk kankerverwekkend kunnen zijn. Hoewel er nog geen sluitend bewijs is voor directe schade bij normaal cosmetisch gebruik, blijft de onzekerheid groot. De kleine grootte maakt het moeilijk voor het lichaam om deze deeltjes te verwijderen, wat kan resulteren in ophoping en chronische gezondheidsproblemen.
Daarnaast is er ook een milieuprobleem gekoppeld aan deze nanodeeltjes. Ze komen na gebruik via het afwateringssysteem in de natuur terecht, waar ze schadelijk zijn voor waterorganismen en de biodiversiteit. Deze dubbele zorg – voor zowel de consument als het milieu – heeft geleid tot strengere regelgeving op Europees niveau om het gebruik van micro- en nanoplastics in producten te verminderen, wat ook directe invloed heeft op de productie van glitters voor make-up.
Regelgeving en transparantie rond micro- en nanodeeltjes
De Europese Unie heeft sinds enkele jaren een verbod ingesteld op microplastics die doelbewust worden toegevoegd aan cosmeticaproducten, waaronder traditionele glitterdeeltjes. Deze stap kwam voort uit zorgen over de aanhoudende milieuvervuiling veroorzaakt door kleine plastic deeltjes in waterwegen en oceanen. Glitters, veelal gemaakt van microplastics, zijn hierdoor onderhevig aan steeds strengere beperkingen.
Voor consumenten betekent dit dat veel glitters uit reguliere make-upproducten langzaam verdwijnen of vervangen worden door milieuvriendelijkere alternatieven. Transparantie hierover blijft echter een aandachtspunt. Het is bijvoorbeeld niet verplicht om nanodeeltjes expliciet op verpakkingen te vermelden, wat verwarring kan veroorzaken bij wie bewust wil kiezen voor veiligere producten zonder schadelijke nanotechnologie.
De Nederlandse Cosmetica Vereniging en andere branchepartijen zetten zich in voor betere voorlichting en duidelijke etikettering. Fabrikanten worden gestimuleerd om duurzame alternatieven zoals mica of plantaardige glitters te gebruiken. Toch zijn er uitdagingen: mica wordt geassocieerd met problematiek rond kinderarbeid en plantaardige glitters zijn nog niet breed verkrijgbaar in een groot kleurenpalet. Het opschalen van deze milieuvriendelijke opties blijft een complexe opgave, maar 2025 ziet een versnelde beweging in innovatie en aanpassing aan nieuwe regelgeving.
Alternatieven voor traditionele glitter in make-up
De cosmeticabranche onderzoekt sinds enkele jaren duurzame alternatieven voor kunstmatige glitter op basis van micro- en nanoplastics. Eco-glitters, bijvoorbeeld gemaakt van mica, cellulose of plantaardige polymeren, winnen terrein. Mica is een natuurlijk mineraal met een natuurlijke glans, maar de werking ervan heeft ook ethische vraagtekens vanwege kinderarbeid-gerelateerde problemen bij de winning in bepaalde landen. Aan de andere kant bieden plantaardige glitters een biologisch afbreekbare optie, maar de productie ervan is duur en deze glitters zijn beperkt in kleurkeuze.
Een interessante innovatie is de ontwikkeling van virtuele glitters, waarbij digitale toepassingen op smartphones of augmented reality worden ingezet om het glittereffect te simuleren zonder enige fysiek materiaal te gebruiken. Dit concept krijgt in 2025 steeds meer aandacht als milieuvriendelijk en risicovrij alternatief voor fysieke cosmetica glitters, vooral voor evenementen en sociale media.
Daarnaast ontwikkelen sommige merken biologisch afbreekbare glitters op basis van cellulose, die het milieu aanzienlijk minder belasten bij gebruik en afvoer. Deze glitters zijn echter vaak prijziger en nog niet zo wijdverspreid in winkels. Consumenten wordt geadviseerd om op de ingrediëntenlijst te letten en producenten om transparanter te zijn over het gebruik van mogelijke microdeeltjes en nanotechnologie in hun formules.
Bewust kiezen en veiligheid waarborgen bij make-up met glitters
Consumenten die bewust willen omgaan met make-up met glitters moeten alert zijn op mogelijke risico’s van nanodeeltjes en microplastics. Het nalezen van de ingrediëntenlijst is een startpunt, al geeft die niet altijd volledige informatie over nanomaterialen. Het is daarom verstandig rechtstreeks contact op te nemen met fabrikanten voor verduidelijking wanneer veiligheid onduidelijk blijft. Het erkennen van waarschuwingen van milieu- en gezondheidsorganisaties kan helpen om bewustere en veiligere keuzes te maken.
Daarnaast kan het kiezen voor producten met duidelijk geregelde en milieuvriendelijke ingrediënten bijdragen aan vermindering van risico’s. Steeds meer merken investeren in formules zonder toevoeging van schadelijke nanodeeltjes, en bieden alternatieven aan met plantaardige of minerale glitters. Bewustwording wordt in 2025 versterkt door campagnes en educatie, wat de druk op de industrie opvoert om veiliger en transparanter te opereren.
Tot slot blijft het belangrijk dat consumenten zich realiseren dat de wetenschap rond nanotechnologie in cosmetica nog in ontwikkeling is. Verder onderzoek moet duidelijk maken welke nanodeeltjes echt gevaarlijk zijn en onder welke omstandigheden. Tot die tijd geldt voorzichtigheid als beste beleid bij het gebruik van glitters in make-up, vooral voor mensen met een gevoelige huid of gezondheidsproblemen. Met de juiste informatie en aandacht kan de sprankel van make-up veilig en duurzaam blijven voor iedereen.
